Bawarka, czyli herbata z mlekiem – właściwości i przygotowanie

Najpopularniejsza w Anglii, pochodząca z Francji, nazwana po Bawarii, w Polsce polecana kobietom w ciąży i dzieciom – herbata mleczna, czyli bawarka. Na co pomaga, jak ją przyrządzić i skąd taka nazwa?

Co to jest bawarka?

Bawarka, wbrew temu, co sugeruje jej nazwa, nie pochodzi z niemieckiej Bawarii. Ma z nią jednak związek – podkreśla go Maguelonne Toussaint-Samal, autor książki Historia naturalna i moralna jedzenia, przywołując napój podawany w paryskiej kawiarni Le Procope. Napój ten składał się z herbaty osłodzonej syropem ziołowym (np. z paproci nekropienia właściwego). Cieszył się szczególnym uznaniem ze strony jednego z książąt bawarskich, który odwiedził Francję w związku ze ślubem Elżbiety Charlotty, księżniczki bawarskiej z księciem Orleanu Filipem I Monsieur. Z tego powodu napój zyskał nazwę Bavaroise, czyli „bawarka”. Składniki napoju z biegiem lat jednak się zmieniały, ponieważ w podstawowej wersji nie było mleka. Wiele kolejnych źródeł nazywa bawarką wrzątek z mlekiem lub śmietanką. Ostatecznie jej podstawowymi składnikami zostały mleko i herbata – na początku zielona, dopiero potem również czarna. Dodawano do niej także arak, sok z cytryny, śmietankę, wino i sok. W tej postaci serwowana była potem również w Polsce.

Bawarka w Polsce

Historia bawarki w kraju nad Wisłą jest jednak nieco inna. W 20-leciu międzywojennym podobny napój nazywano ukropkiem. Składał się z połowy szklanki śmietanki i połowy szklanki wrzątku. Słodzono to niewielką ilością cukru. Napój ten obecny był w Polsce pod różnymi nazwami (albo i bez nich) od setek lat – na wzór francuski zaczął się przeistaczać w okresie Sejmu Czteroletniego. Ponieważ herbata była wtedy bardzo luksusowym towarem, do przyrządzania bawarki używano suszu z lokalnych polskich ziół: szałwią, mięta, melisą, rumiankiem czy bzem albo lipą. Dotychczas bawarka w Polsce ma formę napoju – w swojej ojczyźnie, Francji, jest jednak budyniowym deserem podawanym z lodami i ciastem. Szczególną popularność zyskała w Wielkiej Brytanii, gdzie w XIX wieku stała się niemal narodowym napojem. Dotychczas herbata z mlekiem, podawana z konfiturą różaną jest uważana za kwintesencję angielskości. To właśnie angielski sposób parzenia bawarki jest obecnie najpopularniejszym i uważanym z najwłaściwszy.

Jak zrobić bawarkę?

Przepis na bawarkę jest dość prosty, chociaż dla uzyskania maksymalnej jakości napoju należy nieco zmodyfikować sposób parzenia herbaty i przygotowywania mleka.

• Wrzątkiem należy ogrzać dzbanek, w którym będzie się parzyć herbata.
• W ogrzanym dzbanku należy zaparzyć ulubioną herbatę – zieloną, czarną, a nawet smakową – doskonale nadadzą się herbaty Quba Caffe. Najlepiej parzyć ją bez torebek i zaparzaczy, wówczas smak będzie najpełniejszy.
• Mleko przed dodaniem trzeba podgrzać, nie dopuszczając do wrzenia, które odbierze mu naturalną słodycz. Powinno się też zdjąć kożuch, bawarka nie będzie wówczas lepka.
• Herbatę wlewa się do kubka, następnie dodaje się do niej mleko. Proporcje zależą od osobistych preferencji każdego fana bawarki – by je określić warto zacząć od łączenia herbaty z mlekiem pół na pół.

Kawa z mlekiem – właściwości

Maria Disslowa, dyrektor Szkoły Gospodarstwa Domowego we Lwowie i autorka polskiej książki kucharskiej Jak gotować: Praktyczny przewodnik kucharstwa, wydanej w 1935 roku, polecała bawarkę (ukropek) zwłaszcza dzieciom i osobom chorym ze względu na smak napoju i jego wartości odżywcze. Popularnym przekonaniem, w Polsce nadal funkcjonującym, jest to, jakoby bawarka miała wpływ na laktację u kobiet karmiących. Badania wykazały jednak, że bawarka nie ma wpływu na ilość i jakość produkowanego pokarmu.

Czy bawarka jest zdrowa?

Bawarka od zawsze była polecana w leczeniu przeziębienia i chorób górnych dróg oddechowych. Najnowsze badania ożywiły jednak dyskusję na temat właściwości zdrowotnych bawarki. Mleko w pewnym stopniu niweluje antyoksydanty zawarte w herbacie. Odpowiadają one za odporność organizmu i zabezpieczają przed niszczeniem komórek. Z drugiej strony badania wykazały, że mleko nie ma wpływu na polifenole zawarte w herbacie. Dzięki temu bawarka, dzięki herbacie, pomaga utrzymać prawidłową pracę układu krwionośnego i chroni przed nowotworami. Szczególne działanie ma bawarka z zielonej herbaty. Pobudza ona enzymy trawienne, obniża apetyt i pobudza metabolizm. Picie bawarki pozwala też przyswoić wapń – wpływ na to mają garbniki zawarte w herbacie. Te właściwości pozwalają herbacie wspomagać osoby odchudzające się – szczególna kaloryczność bawarki jest mitem, zależy bowiem tylko od rodzaju i ilości mleka użytego do jej przygotowania.

Jaką herbatę wybrać do bawarki?

Bazą bawarki najczęściej jest herbata czarna wysokiej jakości, rzadziej herbata zielona lub biała. Ilość i rodzaj mleka jest w tym przypadku kwestią upodobań, natomiast gatunek herbaty, który wybierzemy znacząco wpłynie na smak i wygląd bawarki. Kiepskiej jakości herbata sprawi, że nasz napój będzie miał płaski smak, a kolor naparu będzie szary. Powszechnie uznaje się, że najlepszym wyborem jest English Breakfast – mieszanka mocnych herbat śniadaniowych, najczęściej tych z Assamu lub Ceylonu. Świetnym wyborem będą także herbaty jednorodne wcześniej wymienionych gatunków, ewentualnie chiński Yunnan. Ważnym jest, aby herbata, którą wybierzemy do bawarki była intensywna, tak aby mleko nie zdominowało jej smaku – nawet po dodaniu plasterka cytryny lub cukru. Dobrym wyborem będą także wysokiej jakości herbaty CTC – ta metoda obróbki sprawia, że herbaty stają się bardziej wyraziste, a ich bukiet smaku lepiej wyczuwalny – dzięki temu będą się świetnie komponować z dodatkiem mleka.

Podsumowanie

Bawarka to napój o niezwykle bogatej historii: na przestrzeni wieków zmieniał się i ciągle dopasowywał do gustów. Niezmienne pozostały jedynie smak i niesłabnąca popularność. Warto spróbować bawarki, jeśli ktoś nie miał okazji jej dotychczas wypić. Najnowsze badania obaliły mit o jej szczególnej kaloryczności, zaś bawarkę z zielonej herbaty poleca się nawet podczas odchudzania.